Dakako, bilo je to mnogo lakše nego u blokovskim zemljama gdje je trebao poseban pasoš za ‘‘drugu stranu svijeta‘‘. Ipak, za ove zemlje građani SFRJ su imali posebne vizne režime – neke od njih bi vas mogle iznenaditi!
Mnogi se nostalgično prisjećaju crvenog pasoša SFRJ i svih privilegija koje je on donosio. Tada su, čini se, sve granice svijeta bile otvorene državljanima SFRJ a danas je to mnogo teže i komplikovanije, iako je iz godine u godinu sve bolja situacija zahvaljujući naporima domaćih diplomata i saradnji sa mnogim svjetskim državama.
Ipak, par zemalja nije baš bilo potpuno otvoreno za državljane bivše Jugoslavije. Na kratkoj listi tih država su dvije iz regiona s kojima je SFRJ imala određene diplomatske sporove.
Pristup ovim državama i tada je bio uslovljen vizom koja, u nekim slučajevima, nije bila tako laka za nabaviti i prema građanima SFRJ su oficijelne politike ovih država gajile dozu animoziteta i nepovjerenja. Pored tih dvaju država regiona još neke nisu bile baš potpuno otvorene za Jugoslovene. Evo u koje države se nije moglo ići sa jugoslovenskim pasošem, bar ne bez vize i/ili posebnih uslova.
ALBANIJA
Odnosi između Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) i Socijalističke Narodne Republike Albanije tokom Hladnog rata bili su složeni i često napeti. Iako su obje zemlje bile članice Pokreta nesvrstanih, njihov odnos prolazio je kroz različite faze, od bliskosti do zategnutosti.
U početku Hladnog rata, odnosi između Jugoslavije i Albanije bili su relativno dobri. Tito i Enver Hoxha, lideri Jugoslavije i Albanije, zajedno su bili dio pokreta nesvrstanih i dijelili su slične ideje o socijalizmu i neovisnosti. Međutim, tokom 1948. godine, Jugoslavija je doživjela raskol s Sovjetskim Savezom, poznat kao Informbiro period, koji je imao značajan utjecaj na odnose između Jugoslavije i Albanije.Legenda streljaštva Miroslav Šipek povodom 40 godina od ZOI u Sarajevu
Nakon Informbiroa, odnosi između Jugoslavije i Albanije postali su napeti. Enver Hoxha je bio sumnjičav prema Jugoslovenskom komunističkom vođstvu, optužujući ih za odstupanje od marksizma-lenjinizma. Tokom 1950-ih, odnosi su postajali sve zategnutiji, a Jugoslavenski pokušaji uspostavljanja utjecaja ili kontrole unutar Albanije bili su odbijeni.
Jedan od ključnih trenutaka u odnosima između Jugoslavije i Albanije dogodio se tijekom Khruščevljeve vlasti u Sovjetskom Savezu. Khrushchev je inzistirao na poboljšanju odnosa između Jugoslavije i Albanije, ali Hoxha nije bio sklon približavanju Jugoslavije, ostajući oprezan prema bilo kakvom stranom utjecaju.
Situacija se dodatno pogoršala tijekom 1960-ih kada je Jugoslavenski predsjednik Tito otvoreno kritizirao staljinizam, što je dodatno udaljilo dvije zemlje. Granica između njih postala je strogo čuvana, a diplomatski odnosi gotovo su nestali. Zbog ovoga je za Albaniju bila potrebna viza.
GRČKA
Sukobi i napetosti između Grčke i Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) nastali su zbog pitanja Makedonije, posebice u vezi s imenom i identitetom. Te napetosti traju i dan danas, iako je Makedonija sada oficijelno poznata kao ‘‘Sjeverna Makedonija‘‘ u pokušaju rješavanja tih nesuglasica.
Također, tokom 1974. godine, kada je došlo do turske invazije na Kipar, situacija je postala izazovna za SFRJ i Grčku. Jugoslavija je podržala Kipar, dok je Grčka bila aktivno uključena u događanja. Iako to nije direktno narušilo bilateralne odnose, sukob na Kipru doprinjeo je složenosti situacije u regiji. Zbog ovih stvari Grčka je imala poseban vizni režim za građane SFRJ.
IZRAEL
Nakon Šestodnevnog rata 1967. godine, odnosi sa Izraelom su postali napeti jer je Jugoslavija osudila izraelsku ekspanziju i aneksiju teritorija.
Jugoslavija je tada prekinula diplomatske odnose sa Izraelom pa ni njeni državljani nisu imali bezuslovan pristup ovoj zemlji sve do raspada SFRJ, nakon kojeg su pojedinačne države nastale iz Jugoslavije ponovo uspostavile odnose sa Izraelom.
SAD I SSSR
Ove dvije blokovske države imali su različit vizni režim prema SFRJ. Nakon Drugog svjetskog rata, SFRJ i Sovjetski Savez imali su početno savezničko partnerstvo u okviru socijalističkog bloka. Tokom ovog razdoblja, vizni režim između SFRJ i Sovjetskog Saveza bio je olakšan, a putovanje između dviju zemalja bilo je relativno jednostavno.
Tokom Informbiro perioda (sukob između Jugoslavije i Sovjetskog Saveza koji je kulminirao 1948. godine), odnosi su se značajno pogoršali. Vizni režim postao je restriktivniji, a putovanje između SFRJ i Sovjetskog Saveza postalo je otežano.
U razdoblju nakon Informbiroa, odnosi su se djelomično poboljšali, a vizni režim se relaksirao. Međutim, unatoč smanjenju političkih napetosti, uvijek su postojale određene administrativne prepreke za putovanje.
Što se tiče Sjedinjenih Američkih Država, nakon Drugog svjetskog rata, odnosi između SFRJ i Sjedinjenih Američkih Država bili su relativno neutralni. SFRJ je često usklađivala svoju politiku nesvrstanosti, što je donekle olakšavalo vizni režim između Jugoslavije i SAD-a.
S raspadom SFRJ tijekom devedesetih godina i pojave novih neovisnih država, uključujući Hrvatsku i Sloveniju, vizni režim s Sjedinjenim Američkim Državama mijenjao se. Svaka od novih država je individualno regulirala svoje odnose s SAD-om, uključujući i pitanje viza.
OSTALI
Na ovoj mapi prikazani su detaljno vizni režimi spram SFRJ širom svijeta. Neke od država kojima je pristup bio otežan bile su Kina, Saudijska Arabija i okolne zemlje, Sjeverna Koreja (naravno), Venecuela, Švedska, Južna Afrika i – Egipat!
Jugoslavija i Egipat su imali iznimno dobar odnos ali zbog određenih političkih peripetija i kriznih situacija u SFRJ vizni režim sa Egiptom bio je promjenjiv. Tokom 1960-ih i 1970-ih, međunarodne političke promjene, uključujući Bliskoistočni konflikt, mogle su utjecati na odnose između Jugoslavije i Egipta. U to vrijeme došlo je do određenih promjena u viznom režimu između dviju zemalja.
Evo punog prikaza država u koje se moglo i nije moglo ići bez vize.
Uprkos ovih par izuzetaka evidentno je da je većina država svijeta ipak dočekivalo građane SFRJ sa ‘‘raširenim rukama‘‘. Bez obzira na to šta ko misli o bivšoj državi i svim njenim prednostima i manama bilo bi lijepo ponovo imati taj spektar mogućnosti u putovanjima. Potrebni su za to vješti potezi, pažljivi koraci i mnogo, mnogo vrhunske diplomatije.
#SFRJ#JUGOSLAVIJA#VIZA#PASOŠ#DIPLOMATIJA#HISTORIJA#HISTORIJSKE ZANIMLJIVOSTI#ZANIMLJIVOSTI#GRČKA#IZRAEL#TITO#ENVER HOXHA#JUGOSLOVENSKI PASOŠ
Leave a Reply